Người Việt chạy bộ 4.500km ĐNÁ Nguyễn Hoa Việt: 'Tôi làm được thì các bạn cũng làm được'

Không phải đợi đến khi hoàn tất hành trình chạy bộ 4.500km xuyên qua 6 nước Đông Nam Á (Việt Nam, Lào, Campuchia, Thái Lan, Malaysia, Singapore), Nguyễn Hoa Việt (43 tuổi) mới được cộng đồng chạy bộ biết tới. Anh đã từng tham gia nhiều giải chạy, giải thể thao sức bền với nhiều vai trò khác nhau: người tạo đường, pacer dẫn tốc độ, trọng tài...  liendoanscholar.org đã có cuộc trao đổi với runner độc nhất vô nhị này khi anh trở về Việt Nam ăn Tết sau 3 tháng chạy bộ ròng rã. 

Pacer Nguyễn Hoa Việt tại giải chạy Longbien Marathon. Ảnh: NVCC

Nghe nói trước khi đến với chạy bộ, anh cũng là tay chơi xe đạp giàu kinh nghiệm?

Tôi chơi xe đạp khá lâu rồi, để gọi là chuyên sâu và chuyên môn thì trong khoảng 4 năm. Tôi không nhớ hết được số lần tham gia các đua, cả xe road lẫn xe MTB. Thường tôi luôn đạt được một thứ hạng trong top 10 ở các giải đua xe đạp phong trào ở Trung Quốc. 

Ở Trung Quốc có rất nhiều giải mỗi năm. Từ Road, MTB cho đến các giải 3 môn. Một giải đua xe đông nhất có thể lên đến 500 VĐV. Có những cuộc xe đạp MTB nhưng với tốc độ rất cao. Việc chạy MTB có nhiều quãng tốc độ đẩy lên trên 50km/h là bình thường. Có những giải rất khốc liệt và đường đua rất khó như leo bậc thang, xuống những con dốc thẳng đứng hay vượt qua các chướng ngại vật như gốc cây, cầu hẹp. Có khi còn đạp ở vùng núi cao thiếu oxy v.v...

Trước khi chạy bộ, Nguyễn Hoa Việt là cua-rơ xe đạp giàu kinh nghiệm. Ảnh: NVCC

Anh có khả năng chạy tốt nhưng dường như lại không có ý định đua tranh vị trí tốp đầu như thời anh còn chơi xe đạp?

Càng chơi sâu vào chạy bộ thì tôi càng nhận ra có rất nhiều ý nghĩa mà chạy bộ đem lại chứ không nhất thiết phải đạt được thứ hạng cao để thỏa mãn “cái tôi”. Vậy nên tôi không mấy khi để ý về thành tích đạt được hay có áp lực phải tranh giành thứ hạng cao nên tôi thường chỉ chạy theo cảm xúc.

Bạn bè trong cộng đồng chạy bộ ở các tỉnh chạy cùng một đoạn cổ vũ anh Việt. Ảnh: NVCC

Chơi thể thao “hardcore” như vậy nhưng anh lại ăn chay?

Tôi không hoàn toàn ăn chay, chỉ là tôi không còn ăn thịt trong vài năm trở lại đây. Tôi nghĩ các loại thực phẩm từ thực vật vẫn có thể đáp ứng đủ dưỡng chất để thay thế thực phẩm từ động vật. 

Tracklog trên đồng hồ Garmin Fenix 3, 1 trong 2 đồng hồ mà anh Hoa Việt sử dụng trong hành trình chạy bộ 4.500km. Ảnh: NVCC

Trong hành trình chạy bộ 4.500km xuyên qua 6 nước Đông Nam Á của mình, anh còn có thêm một người bạn nữa đi cùng?

Đó là bạn Lê Hoàng, người đạp xe cùng hành trình. Tôi biết Hoàng sẽ rất thích chuyến đi này vì tôi khá hiểu Hoàng. Đây không phải là lần đầu tiên chúng tôi đi cùng nhau bởi Hoàng với tôi đã cùng tham gia ở một vài sự kiện trước đó, ví dụ điển hình là sự kiện sinh tồn 7 ngày trong rừng ở Dankia Đà Lạt năm 2017. 

Với vai trò là bạn đồng hành trong chuyến đi, tôi để Hoàng tự do quyết định từ giờ giấc xuất phát mỗi ngày hay ăn nghỉ ở những điểm nào phù hợp cho cả hai.. v.v. Nói đúng hơn là 2 hành trình khá độc lập. Hoàng đạp xe nên thường đến trước điểm hẹn mỗi ngày và hỗ trợ tôi khá tốt trong việc kiếm nhà nghỉ. 

Nguyễn Hoa Việt cùng các runner Đà Nẵng đem máy phát điện tặng dân làng Aur (Quảng Nam). Ảnh: NVCC

Một ngày chạy-đạp của hai anh diễn ra như thế nào?

Thời gian đầu tôi thường thức dậy vào lúc 5h sáng. Sau khi chất hết đồ đạc cá nhân lên hết chiếc xe đẩy thì tôi xuất phát trước. Thường là khoảng 7h sáng. Tôi có khoảng 10h ở ngoài đường cho việc chạy 50km/ngày. 
Hoàng xuất phát sau. Có thể là 9-10h... cũng có thể là đến trưa bạn ấy mới đi tùy theo cung của ngày hôm đó. Thậm chí rất nhiều hôm tôi chạy một đường. Hoàng chạy một đường. 

Hoa Việt (phải), Lê Hoàng (trái) rong ruổi chạy-đạp trên đường. Ảnh: Hà Huy Cường

Do từ đầu xác định đây là hành trình “self-support” nên việc Hoàng sẽ chạy cung nào hay giờ nào tôi không mấy quan tâm. Tôi không có nhu cầu trợ giúp trong suốt quãng thời gian chạy. 

Đây là vấn đề có nhiều bạn đang hiểu lầm về vai trò của bạn đồng hành. Theo Strava (một trong những ứng dụng chạy bộ phổ biến nhất thế giới) đo được thì bạn Hoàng cũng có hành trình đạp đến 5.400km với một chiếc xe đạp không thật sự tốt, phải thay đôi vành vì gãy hết căm (nan hoa) qua quãng đường dài như thế. Tôi nghĩ đây là một kỷ lục đáng nể của một người... chưa từng có kinh nghiệm đạp xe. 

Bạn phượt quốc tế tình cờ gặp trên đường. Ảnh: NVCC

Mất bao lâu kể từ lúc anh lên ý tưởng đến khi xuất phát ở Hồ Hoàn Kiếm, Hà Nội?

Khi lên kế hoạch vẽ đường chọn route, tôi có ý định sẽ ghé thăm làng Aur ở Quảng Nam vì trước đó tôi có xin quyên góp tiền để mua máy phát điện, quần áo cho làng. Route dài hơn 800km so với đường mà google map dẫn từ Hà Nội đến vịnh Marina Bay Sand (Singapore). 

Với route có độ dài tầm 4000km - 4.500km, tôi dự trù sẽ chạy trong khoảng 3 tháng nên tôi chọn xuất phát vào thời điểm đầu tháng 11 để hoàn thành trước Tết Nguyên đán. Và tôi có khoảng hơn 1 tháng để chuẩn bị mọi thứ cho hành trình.

Chuyện ăn uống trong chạy bộ đường dài rất quan trọng, anh đã chuẩn bị như thế nào?

Lúc đầu tôi chuẩn bị cả dụng cụ nấu ăn để mang theo trên xe đẩy nhưng sau khi chạy thực tế mấy hôm đầu thì tôi thấy phần này rất mất thời gian. Tôi chọn giải pháp là gặp gì ăn nấy. Ngoài ra, tôi dự trữ khá nhiều thực phẩm ăn bổ sung như các loại hạt (bạn bè tặng trước và cả trong hành trình). 

Bên cạnh đó, tôi ăn nhiều hoa quả mua ven đường và bổ sung khá nhiều nước có năng lượng như sữa đậu nành, nước tăng lực...

Tiền cũng quan trọng nữa...

Ban đầu,tôi dự trù kinh phí khoảng 5.200- 5.500 USD và 15 triệu đồng cho toàn bộ chuyến đi 3 tháng của 2 người. Nhưng thực tế kinh phí đội lên khoảng hơn 15% nên tôi quyết định đấu giá một chiếc đồng hồ Garmin để có thêm kinh phí. 

Tracklog trên Fenix 5X Plus, chiếc đồng hồ thứ 2 mà ultra runner Nguyễn Hoa Việt sử dụng. Ảnh: NVCC

Anh có khi nào bị đau bụng hay bị sự cố về đường tiêu hóa trong khi chạy?

Tôi không bị đau bụng dù có lúc ăn lung tung. Mấy hiện tượng mà runner thường gặp phải như da trầy xước, móng chân đen tôi đều không bị. 

Anh có dừng nghỉ ngày nào trong suốt gần 3 tháng chạy bộ ròng rã không?

Có 2 ngày tôi không chạy, một ngày vì mệt ốm và một ngày để sửa xe do xe quá tải (tổng cộng có 3 lần thay bánh sau và 6 lần thay bánh trước). 

Hành trình 4.500km mà anh vẽ ra có “đẹp như mơ” theo như những gì anh đã tính toán?

Tôi khá hài lòng về quyết định chạy route (cung đường) này. Địa hình qua các vùng miền rất đa dạng và phong phú. Thời tiết cũng thế. Ở Việt Nam, Đường mòn Hồ Chí Minh có rất nhiều đèo dốc núi rừng, có những hôm mưa xối xả nhưng tôi vẫn chạy. Cảnh núi rừng hùng vĩ ở Việt Nam rất khó tìm thấy ở một quốc gia khác trong khối ASEAN nơi tôi chạy qua.

Lào, Campuchia, Thái Lan thì thời tiết khô và nắng. Những đám cỏ lau vàng rực hay những cánh đồng đầy chim chóc là đặc sản của 3 đất nước này. 

Những đám cỏ lau vàng rực hay những cánh đồng đầy chim chóc là đặc sản của  Lào, Campuchia, Thái Lan. Ảnh: NVCC

Nghe nói đến chặng cuối Singapore, anh bị giữ khá lâu?

Có lẽ họ chưa gặp trường hợp như tôi bao giờ. Tôi không kịp chuẩn bị các thứ cần thiết tối thiểu lúc trình báo để nhập cảnh (vé máy bay, địa chỉ đặt phòng khách sạn, tiền mặt), thậm chí  điện thoại của tôi lúc đó cũng không còn kết nối mạng internet để bổ sung thông tin. 

Khi hết cách chứng minh, tôi đã đưa điện thoại để họ xem ảnh chụp những nơi tôi đi qua. Chứng cứ quá thuyết phục. Sau khi xem qua, họ đã đồng ý cho tôi nhập cảnh sau hơn 2 giờ ở phòng thẩm vấn đặc biệt..

"Tôi phải vác chiếc xe nặng vậy leo lên 3 tầng ở hải quan Singapore để họ kiểm tra". Ảnh: NVCC

Hành trình dài 4.500km, anh có bao giờ gặp cướp hay kẻ xấu không?

Có một lần tôi gặp cướp trên đường. Anh ta định lấy điện thoại của tôi, lấy cớ kêu mày cho tao mượn điện thoại để tao gọi bạn đến giúp mày nhưng tôi bảo với ông ấy là điện thoại tôi không gọi được, chỉ có internet thôi. Ông ấy vẫn giật lấy, cầm coi xong hỏi có tiền không cho ông ấy 10 đô để ông ấy lấy xe chở tôi qua đoạn đường vắng này. Tôi bảo tôi không có nhu cầu đó và tôi cũng không sợ. Mãi chưa lấy được gì thì ông ta bất ngờ kéo tà áo lên để lộ cây súng. Tôi cũng chẳng sợ vì tôi hiểu ông ta chỉ dọa tôi thôi. Sau khi khéo léo mượn lại điện thoại  “để xem các bạn tôi đang ở đâu“ thì ông ấy mới buông tha và bỏ đi.

Giây phút ngâm mình trong suối thư giãn trên đường chạy. Ảnh: NVCCC

Anh có sử dụng đồ uống có cồn không?

Tôi và Hoàng thỉnh thoảng uống chung một chai bia vui vui ở bữa tối trong những hôm thảnh thơi. 

Nếu cả hai đồng hồ của anh hỏng và không có tracklog, anh có sợ mình không thể chứng minh được đã chạy được ngần ấy?

Tôi không cần phải báo cáo cho ai. Nhưng trường hợp cả 2 đồng hồ đều bị hỏng rất khó xảy ra. 

Nhiều bạn trẻ trên mạng tỏ ra hoài nghi với hành trình chạy bộ mà chưa có người Việt nào trải qua như vậy...

Những bạn trẻ hoài nghi ấy có thể đa phần là những người không phải trong giới chạy bộ. Họ chưa hiểu được ý nghĩa tích cực của việc chạy bộ đem lại. Và một điểm nữa là họ luôn thắc mắc tại sao đi đường bộ mà có thể đến Singapore vì họ vẫn nghĩ đảo quốc sư tử là một hòn đảo nằm cách ly ngoài khơi.

Với cộng đồng chạy bộ đang phát triển tốt như ở Việt Nam thì việc một runner có thể chạy những cung tuy dài như thế này không có gì là không khả thi. Chỉ là khi nào thôi. Tôi làm được thì tôi tin các bạn cũng làm được. 

Tracklog chạy bộ là một phần cũng khá quan trọng và không thể thiếu đối với một runner. Nó chứng minh cuộc chạy bộ ultra marathon của anh là có thật. Anh có định chia sẻ điều này cho cộng đồng chạy bộ hay cho những người còn hoài nghi?

Tôi có đến 2 thiết bị ghi lại quãng đường chạy trong đó có 1 thiết bị khá chuẩn xác và tương đối đầy đủ là chiếc đồng hồ Garmin 5X Plus. Tôi vẫn thỉnh thoảng chia sẽ từng chặng trên trang Facebook cá nhân. Vì thiết bị được lưu hàng ngày nên có đến gần 90 bản ghi tracklog như thế. 

Và như nhiều người đã biết, một bạn ở Hà Nội đã sở hữu chiếc đồng hồ Garmin này trong phiên đấu giá (50% số tiền được cho chi phí hành trình và 50% còn lại tặng cho tổ chức Newborns Vietnam).

Tôi thấy chiếc xe đẩy của anh có phủ một chiếc lá cờ của Newborns Vietnam?

Rất nhiều người gặp trên đường hỏi tôi về lá cờ này sau khi biết được câu chuyện về hành trình chạy bộ của tôi. Tôi có nói cho họ biết qua về Newborns Vietnam. Ý nghĩa, mục đích của tổ chức này với hành trình như thế nào và tại sao tôi chọn Newborns Vietnam để kết nối mọi người... Nếu ai đó thực sự quan tâm, tôi sẽ gợi ý thêm về trang web chính để họ tự tìm hiểu thêm thông tin.

Đèo Lò Xo quanh co nguy hiểm. Ảnh: NVCC

Anh có định viết sách kể về chuyến đi của mình?

Tôi không có năng khiếu viết. Để truyền tải thông điệp gì đó ngoài viết sách thì vẫn còn nhiều cách khác. Tôi không muốn áp đặt tư tưởng của mình lên người khác nên chỉ có thể đưa ra cảm nhận của mình để mọi người có thêm một góc nhìn về chạy bộ, về những gì tôi trải nghiệm được, học được trên đường. 

Tôi sẽ có một buổi chia sẻ về mọi thứ tôi cảm nhận được, tôi học được qua hành trình này với mọi người. Tôi đang lên kế hoạch cho việc đó.

Hai hôm nay anh được nghỉ xả hơi ăn Tết, cảm giác của anh có khác so với lúc đang chạy?

Tôi cảm thấy đỡ đau chân hơn (cười). Với lại mỗi ngày được gặp gỡ bạn bè thân thiết để chia sẽ những cảm xúc đã trải qua nên tinh thần tôi tốt lên rất nhiều. Với việc cơ thể giảm 3kg sau hành trình thì tôi nghĩ sẽ cần khoảng 1 tháng để hồi phục lại thể trạng như ban đầu.

Theo anh, một cuộc chạy bộ đường dài xuyên Việt chẳng hạn thì cần những yếu tố nào để hoàn thành?

Đầu tiên, bạn cần chuẩn bị thể lực bảo đảm: hệ tim mạch, xương khớp... tốt. Bên cạnh đó, tâm lý rất quan trọng, còn hơn cả thể lực. Để hoàn thành bạn không thể thiếu một trong hai yếu tố này. Đối với tôi, yếu tố tâm lý đã giúp tôi vui vẻ thoải mái trên đường chạy để vượt qua những lúc khó khăn, có lúc rất nghiệt ngã. Như hôm tôi đẩy xe lên đỉnh đèo Lò Xo, khó không thể tưởng tượng. Những người gặp trên đỉnh cũng không hiểu vì sao tôi có thể đẩy chiếc xe lỉnh kỉnh đồ ấy lên trên đỉnh. Dốc đường đèo từ 12-15%, mặt đường lại thô ráp do đang thi công. Không khí trên đó lạnh thấu xương khiến cánh tay tôi mất cả cảm giác.  

Hay những đoạn đường giao thông cực kỳ phức tạp như 500km cuối ở Malaysia. Có lúc tôi phải tự hỏi... “tại sao đến giờ mình vẫn... sống sót mà chưa gặp phải một tình huống đáng tiếc nào. Có chăng một phép màu?". Những lúc như thế thì bạn phải cần có tinh thần cực tốt để vượt qua. 

Anh còn muốn nhắn nhủ điều gì đến những người ủng hộ anh cả vật chất và tinh thần?

Qua đây, tôi xin được gửi lời cảm ơn chân thành đến tất cả các bạn bè gần xa, những anh chị em runner luôn lo lắng đồng hành, động viên, cổ vũ; những người bạn thân thiết đã chia sẻ, cho tặng đồ thực phẩm, trang phục, giày, phụ kiện chạy bộ v.v... các đơn vị, tổ chức, những người bạn đã quyên góp chi phí cho hành trình để tôi và Hoàng có được một hành trình nhớ mãi. 

Đặt biệt cảm ơn anh chị em ban quản trị Hội những người thích chạy đường dài LDR, nơi mà tôi đã học hỏi được nhiều kiến thức bổ ích từ những bước chạy đầu tiên. Một lần nữa xin chân thành cảm ơn. 

Cảm ơn anh. Chúc anh chân cứng đá mềm và sẽ tiếp tục có những hành trình thú vị trong năm mới.